Hoe kan ik na mijn scheiding reizen met mijn puber?

Ik ga op reis en ik neem mee… een recent uittreksel uit het gezagsregister. De meeste gescheiden mensen zullen daar niet meteen aan denken. Toch moet iemand die na een scheiding wil reizen met (minderjarige) kinderen, rekening houden met een aantal dingen.

Wie na de scheiding alleen op reis gaat met zijn kinderen, moet daarvoor meestal toestemming vragen aan de andere ouder. Dat heeft alles te maken met wie het gezag heeft over het kind. Meestal zijn dat beide ouders, ook na een scheiding. In die gevallen is er sprake van gezamenlijk gezag.
Neem je de kinderen dus mee naar het buitenland zonder toestemming van de andere ouder, dan noemen we dat: een minderjarige onttrekken aan het ouderlijk gezag. Dat betekent dat u –vaak onterecht- kunt worden verdacht van internationale kinderontvoering.

Wie heeft ouderlijk gezag?

Ouderlijk gezag geeft de ouders ten opzichte van het kind rechten en plichten. Het gezag betekent onder andere dat je als ouder de wettelijke vertegenwoordiger van je kind bent. Zo mag een ouder bepaalde beslissingen voor het kind nemen, bijvoorbeeld over medische behandelingen of naar welke school het gaat. Als getrouwde of geregistreerde ouders samen een kind krijgen, hebben ze automatisch gezamenlijk gezag. Dat betekent dat ze allebei evenveel recht hebben om namens het kind beslissingen te nemen. Belangrijke beslissingen over de kinderen moeten altijd gezamenlijk worden genomen als ouders samen gezag hebben.

Gezamenlijk gezag

Wanneer ouders getrouwd/geregistreerd partners zijn en het kind wordt tijdens het huwelijk/geregistreerd partnerschap geboren, hebben de ouders automatisch samen het gezag over het kind. Zijn partners ongetrouwd of zonder partnerschapsregistratie, dan krijgt alleen de moeder het gezag over het kind. De vader kan het kind voorafgaand aan de geboorte of daarna erkennen bij de gemeente. Na de geboorte kan de vader- met toestemming van de moeder- het gezag aanvragen bij de rechtbank. Hij krijgt dan het gezamenlijk gezag. Een advocaat/mediator kan u hier over informeren en adviseren.

Wie geeft toestemming voor het reizen met kinderen?

Er zijn verschillende situaties mogelijk waarin een ouder alleen met minderjarige kinderen reist. Er is toestemming van de andere ouder nodig als:

• een ouder met gezamenlijk gezag met het kind reist zonder de andere ouder. De reizende ouder heeft dan toestemming nodig van de andere ouder.
• een ouder zonder ouderlijk gezag alleen met het kind reist. De reizende ouder heeft dan toestemming nodig van de ouder (of verzorger) met gezag.

Hoe geven ouders met gezag toestemming?

Om de toestemming aan te tonen, hebben ouders een speciaal toestemmingsformulier nodig. Dit kan worden gedownload op rijksoverheid.nl Ouders moeten dit per kind invullen en allebei ondertekenen. Naast dit formulier is het verstandig dat gescheiden ouders op reis het volgende meenemen:

• een recent uittreksel uit het gezagsregister van elk kind en/of, indien van toepassing, een uitspraak van de rechter met betrekking tot het gezag en omgang/zorgregeling;
• een internationaal uittreksel van de gemeentelijke basisregistratie (BRP) van het kind en/of de geboorteakte van het kind (denk aan een vertaling!);
• een kopie van het paspoort van de ouder die toestemming geeft met eventueel een telefoonnummer waarop de douane hem of haar kan bereiken;
• een kopie van het ouderschapsplan;
• een kopie van het retourticket.

Wat als u geen toestemming van de andere ouder krijgt?

Heeft u wel samen het gezag, maar weigert de andere ouder zijn of haar toestemming, dan is het mogelijk om via de rechter alsnog toestemming voor een vakantie naar het buitenland met de kinderen te krijgen. Hiervoor dient u een procedure tot ‘vervangende toestemming’ te voeren. Een advocaat kan u hier over adviseren.

Wanneer is geen toestemming nodig?

Een ouder met eenhoofdig gezag heeft geen toestemming van de andere ouder nodig om naar het buitenland te reizen met de kinderen. Voor een buitenlandse reis zijn echter wel aanvullende documenten nodig om aan te tonen dat er geen andere ouder is van wie toestemming gevraagd had moeten worden, dit zijn:

• een recent uittreksel uit het gezagsregister;
• een internationaal uittreksel van de gemeentelijke basisregistratie (BRP) van het kind;
• een recent uittreksel van de gemeentelijke basisregistratie (BRP) van de ouder met eenhoofdig gezag.

Wanneer de andere ouder is overleden

Reist u alleen met uw minderjarige kind en is de andere ouder overleden? Dan kan het handig zijn om een internationaal uittreksel van de gemeentelijke basisregistratie (BRP) van het kind met daarop vermeld de oudergegevens en een kopie van de overlijdensakte bij u te hebben.

Zijn er nog andere zaken nodig?

Alle kinderen hebben sinds 26 juni 2012 een paspoort of identiteitskaart nodig als ze naar het buitenland reizen. Een paspoort of ID-kaart moet worden aangevraagd bij het loket Burgerzaken van de gemeente waar het kind staat ingeschreven. Bij de meeste gemeentes moet het minderjarige kind met één van de ouders mee voor het indienen van de aanvraag. Hier moet vaak een afspraak voor worden gemaakt. Toestemming van de gezaghebbende ouder(s) is noodzakelijk voor de aanvraag van een paspoort of ID-kaart. Voor kinderen tussen de 12 en de 18 kan wel zonder toestemming van beide ouders een ID-kaart worden aangevraagd. Dit geldt niet voor een paspoort.
Vaak is een schriftelijke toestemmingsverklaring van de andere ouder die (mede) gezag heeft, voldoende. In sommige gemeenten is het verplicht dat beide ouders met gezag meegaan bij de aanvraag of het ophalen. Dit verschilt per gemeente.
Sommige landen hebben aanvullende voorwaarden gesteld voor het reizen met minderjarigen. Voor advies kunnen mensen contact opnemen met de ambassade of het consulaat van het land van bestemming. Het is aan te raden om u goed voor te bereiden wanneer u als ouder alleen met uw kinderen reist.