Samen een huis kopen: wel of geen samenlevingsovereenkomst?

Om een huis te kopen samen met je partner is het niet noodzakelijk om ook een samenlevingsovereenkomst aan te gaan, maar het is verstandig om het wél te doen.

Uit onderzoek onder ex-partners die samenwoonden en (bewust) niet waren gehuwd of een geregistreerd partnerschap waren aangegaan, bleek ‘slechts’ een derde een samenlevingsovereenkomst te hebben afgesloten. Als belangrijkste reden om een samenlevingsovereenkomst te sluiten, werd genoemd de gezamenlijke aankoop van een huis. Voor twee derde van de ex-partners die geen samenlevingsovereenkomst hadden gesloten, werd aangegeven dat zij dit niet nodig vonden omdat er mondelinge afspraken waren gemaakt en dat er vertrouwen in elkaar was. Opvallend is dat 47% van deze ex-partners anderen wél zouden adviseren om een samenlevingsovereenkomst af te sluiten. Terugkijkend op de situatie zeggen ex-partners dat het vastleggen van betere financiële en juridische afspraken, en inschakelen van hulp en ondersteuning hadden kunnen helpen tijdens de breuk.

Vaak wordt te weinig nagedacht over de vermogensrechtelijke gevolgen als partners samen een huis gaan kopen, al dan niet op beider naam, terwijl één partner daarin eigen geld investeert of wat het betekent als de kosten in een bepaalde verhouding worden gedeeld. Zolang de relatie goed loopt, lijkt er ogenschijnlijk niets aan de hand. Pas bij beëindiging van de relatie en wanneer de woning moet worden verdeeld, wordt de rekening opgemaakt. Ex-partners vragen zich dan af in hoeverre zij nog iets van de ander te vorderen hebben. Bijvoorbeeld omdat ze eigen gelden hebben ingebracht om de woning te kunnen kopen, met privégeld de verbouwing van de keuken hebben betaald of altijd een groter deel van de woonlasten voor hun rekening hebben genomen.

Wanneer één partner meer in de woning investeert dan de ander, dan kan er een vergoedingsrecht ontstaan. Voor stellen die getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, is het bestaan van een vergoedingsrecht geregeld in de wet. Voor samenlevers gelden deze regels niet op dezelfde manier. Dat kan dus ook betekenen dat je je investering niet terug krijgt. Dit leidt soms tot lange procedures die, achteraf gezien, vaak hadden kunnen worden voorkomen.

Samenlevers kunnen namelijk samen afspraken maken over hun investeringen en vergoedingsrechten en deze schriftelijk vastleggen in een (notariële) samenlevingsovereenkomst. Daarin kun je samen bepalen welke investeringen er zijn gedaan en of deze dienen te worden vergoed bij beëindiging van de relatie. Ook kun je afspraken maken of een vergoedingsrecht ontstaat voor hetzelfde bedrag van de investering (nominaal) of kan wijzigen door een waardestijging/-daling van de woning (beleggingsleer). In deze samenlevingsovereenkomst kun je ook nog andere afspraken vastleggen. Zo kun je daarin afspreken dat als je komt te overlijden, je partner in de woning mag blijven wonen en de woning niet opeisbaar is voor de erfgenamen. Ook kun je afspreken op welke wijze de rente en aflossingen tussen de partners worden verdeeld of wanneer een vergoedingsrecht opeisbaar is, bijvoorbeeld bij het beëindigen van de relatie of als de woning wordt verkocht.

Om een discussie achteraf te voorkomen, maak je deze afspraken bij voorkeur voordat de investering wordt gedaan. Als jullie het er beiden over eens zijn, kun je deze afspraken ook nog achteraf vastleggen.

Ben je van plan een huis te kopen met je partner, ga je eigen geld investeren in de woning of heb je al met eigen vermogen geïnvesteerd in een gezamenlijke woning en vraag je je af of je een vergoedingsrecht hebt op je (ex-)partner en wat daarin mogelijk is als er (nog) geen samenlevingsovereenkomst is? Laat je dan informeren door een gespecialiseerde familie- en erfrechtadvocaat van de vFAS. We bespreken graag met u de verschillende mogelijkheden.