De Vries Willems, Groen van der Laan of De Vries Groen?

In het huidige naamrecht moeten ouders kiezen tussen de naam van de ene ouder of de andere ouder. Het komt steeds vaker voor dat ouders hun kind een dubbele achternaam willen geven. De wet zou dus eigenlijk moeten worden aangepast. Inmiddels is er een wetsvoorstel die dit mogelijk moet maken.

Voorgeschiedenis

Het hebben van een naam is belangrijk; het is een onderdeel van iemands identiteit. Een naam is ook een symbool van saamhorigheid en zegt iets over bijvoorbeeld familieverbanden. Sinds de invoering van de Burgerlijke Stand in Nederland in 1811 kreeg je als kind automatisch de geslachtsnaam van je vader. In 1998 is het naamrecht aangepast; ouders konden nu kiezen of hun kind de achternaam van de vader óf van de moeder zou krijgen. De laatste jaren is er echter steeds meer vraag naar de mogelijkheid om kinderen de achternamen van beide ouders te geven. In 2020 heeft het Ministerie van Justitie & Veiligheid een publiekspeiling laten uitvoeren, waaruit bleek dat twee derde van de bevolking positief of neutraal staat tegenover een aanpassing de wet, zodat ouders een dubbele naam aan hun kinderen kunnen geven.

Waarom een dubbele naam?

Eén van de redenen waarom mensen kiezen voor een dubbele achternaam voor hun kind, is omdat ze zo de verbondenheid met hen beiden kunnen laten zien. Het kan ook een praktische oplossing bieden voor mensen met meerdere nationaliteiten; het komt namelijk voor dat mensen in verschillende landen verschillende namen hebben. Een dubbele naam kan dan voor eenheid zorgen.

Bepalingen

In het huidige wetsvoorstel zijn onder andere de volgende bepalingen opgenomen:

• Een dubbele geslachtsnaam kan uit hooguit twee namen bestaan, waarbij het gaat om namen in hun geheel (‘Jansen’ is een naam, ‘De Boer’ ook).
• Ouders kiezen zelf de volgorde van de namen.
• De namen worden achter elkaar vermeld zonder koppelteken (zo is er een onderscheid met getrouwde vrouwen die zowel hun meisjesnaam als de naam van hun partner dragen)
• Als ouders zelf al een dubbele achternaam hebben vanwege de voorgestelde regeling en ze willen hun kind een geslachtsnaam geven die is samengesteld uit hun beider geslachtsnamen, dan mogen ze zelf kiezen welke naam ze willen doorgeven. Ook dan geldt dat de dubbele naam uit niet meer dan twee namen mag bestaan.
• Vanwege het uitgangspunt van ‘eenheid van naam’ binnen een gezin geldt ook bij de nieuwe naamskeuzemogelijkheid dat er alleen gekozen kan worden bij het eerste kind; eventuele volgende kinderen uit dezelfde relatie krijgen automatisch dezelfde geslachtsnaam als het eerste kind.

Wanneer we de bepalingen volgen, ontstaan er uiteindelijk twee mogelijkheden:

• Een kind krijgt de (dubbele) naam van een van de ouders
• Een kind krijgt een naam van een ouder gevolgd door een naam van de andere ouder

Praktijkvoorbeeld

Een ouder met de achternaam De Vries en een ouder met de achternaam Willems krijgen een kind. De ouders kunnen dan kiezen om hun kind de naam De Vries, Willems, De Vries Willems of Willems De Vries te noemen. Stel, de ouders kiezen voor de naam De Vries Willems. Het kind krijgt later zelf een kind met iemand die eveneens een geslachtsnaam heeft bestaande uit twee namen, bijvoorbeeld Groen Van der Laan. Het kind kan dan, samen met de andere ouder, kiezen voor één van de volgende tien (!) geslachtsnamen voor de baby:

• De Vries Willems
• Groen van der Laan
• De Vries Groen
• De Vries Van der Laan
• Willems Groen
• Willems van der Laan
• Groen de Vries
• Groen Willems
• Van der Laan de Vries
• Van der Laan Willems

De keuze voor een dubbele achternaam geldt ook bij erkenning, bij de vaststelling/ontkenning van het vaderschap, en bij toekenning van gezamenlijk gezag. In het geval van een adoptie is er nog een keuzemogelijkheid; er kan ook worden gekozen voor de oorspronkelijke naam van het kind, waarbij ook een maximum geldt van twee namen.

Het is niet verplicht om te kiezen voor een dubbele achternaam; wanneer ouders geen keuze maken geldt de zogenaamde vangnetnorm: het kind krijgt bij met elkaar getrouwde of geregistreerde ouders de naam van de vader of de duomoeder (dat is de moeder die het kind niet gebaard heeft). Zijn de ouders van het kind niet gehuwd of geregistreerd, dan krijgt het de naam van de geboortemoeder.